Andrej Mlakar
Crna Gora je 2017 godine postala 30 članica NATO pakta posle prijema Albanije i Severne Makedonije u taj savez. Ova država koja se graniči sa Srbijom namerava da razvije integrisani sistem odbrane koji će biti sposoban da brani i čuva nezavisnost, suverenitet i teritoriju Crne Gore sa jedne strane i obaveze prema Severnoatlanskom savezu sa druge strane. Od 2023. Crna Gora razvila je svoj Akcioni plan za sprovođenje Strategije odbrane, gde je naglasak dat na jačanju zemlje na sajber napade i uključenje Crne Gore u relevantne NATO i EU strukture.
Crna Gora bi trebala da do kraja 2024. godine modernizuje svoju doktrinu. Ono što zapadni izvori navode kao veliki nedostatak crnogorske vojske smatra se nedostatak ekspedicionih sposobnosti i to je jedan od glavnih razloga zašto crnogorskih vojnika nema mnogo u misijama NATO, a i ono što je raspoređeno u operacijama koje predvode EU, NATO ili UN ima mali doprinos.
Crnogorska vojska od opreme uglavnom raspolaže nasleđem bivše JNA, Vojske Jugosalvije što je ostalo na tlu Crne Gore posle raspada Državne zajednice Srbije i Crne Gore 21. maja 2026. godine.
Prema akcionom planu za opremanje Vojske Crne Gore za modernizaciju vojne opreme i naoružanja predvićeno je 195 miliona evra. U prioritete pored lakih oklopnih vozila svrstana je nabavka i patrolnih brodova i osmatračkih radara, laki i srednji helikopteri i laka oklopna vozila što je i učinjeno sa nabavkom američkih JVLT, kao i nabavka novih komunikacionih uređaja u skladu sa NATO standardima.
Crna Gore krenula je zajedno sa Slovenijom u nabavku bespilotnih letelica u okviru projekta povećanja bilateralne saradnje u vazdušnom saobraćaju
ISR.
Crna Gora ima i svoju namensku industriju koja je mala i odnosi se na proizvodnju ručnog vatrenog oružja i municije.
Brojno stanje Vojske Crne Gore u 2024. iznosi 2.885 oficira, podoficira i vojnika. Od tog ukupnog broja najviše otpada na kopnenu vojsku 1.850 pripadnika, 310 na Mornaricu i 225 pripadnika Ratnog vazduhoplovstva. Rezervne snage broje 2.800 pripadnika. Brojno stanje policijskih i specijalnih policijskih jednica iznosi 4.100 pripadnika.
Oružane snage Crne Gore odnosno kopnena vojska organizovana je u manevarske snage koje čine: 1 izviđačka četa, 1 motorizovani pešadijski batanjon . Snage za borbenu podršku čine : bataljon specijalnih snaga i 1 četa za vezu. Snage za borbeno logističku podršku čine: 1 medicinski bataljon i 1 saobraćajni bataljon.
Od opreme Vojska Crne Gore uglavnom raspolaže sa naoružanjem nasleđenim iz JNA i VJ odnosno 2. Armije i Podogoričkog korpusa.
Crnogorska vojska raspolaže sa 6 lakih oklopnih vozila porodice BOV-VP M-86 namenjenih za vojnopolicijske zadatke. Crnogorska vojska od SAD nabavila je i 32 JLTV.
Jedinica Atomsko-biološko hemijske odbrane ima jedno oklopno vozilo OTOKAR Cobra II.
Za protivoklopnu borbu crnogorska vojska ima 9 oklopnih vozila BOV-1 M-83 za lansiranje 9K114 Maljutka. Od protivoklopnih raketa crnogorska vojska ima: 9K111 Fagot (RS-AT-4 Spigot) i 9K111-1 Konkurs (RS-AT-5 Spandrel).
Što se tiče artiljerije Vojska Crne Gore raspolaže sa 135 sistema od topova do višecevnih raketnih sistema i to: 12 vučnih haubica D-30J kalibra 122 mm, 18 VBR M-63/M-94 Plamen kalibra 128 mm, minobacači 105 komada 82 mm, 73 minobacača kalibra 120 mm.
Rezerva Vojske Crne Gore kao što smo napomenuli ima brojno stanje od 2.800 rezervista. Organizacijski su identične kao aktivne snage: manevarske 2 pešadijska batanjona. Snage za borbenu podršku 1 artiljerijski bataljon.ž
Editorial credit: nadtochiy / Shutterstock.com
Crnogorska mornarica
Nastala je takođe iz nasleđa JRM i RM Vojske Jutoslavije. Brojno stanje iznosi 310 oficira, podoficira i mornara. Okosnicu čini Komanda Crnogorske mornarice sa 4 operativne pomorkse jedinice (patrolnih brodova, nadzor obale, pomorski odred i odred za traganje i spasavanje, obuku, logistiku i odvojenim elemntima kao i obalska straža.
Od plovila tu je 1 obalni patrolni brod, bivša raketna topovnjača klase Rade
Končar sa 2 topa kalibra 57 mm. Jedno plovilo iste klase se nalazi u rezervi. Od plovila za logistiku i podršku Crnogorska mornarica poseduje školski brod-jedrenjak Jadran.
Crnogorsko vazduhoplovstvo
Je najmanje brojan vidi Vojske Crne Gore. Brojno stanje iznosi 225 pripadnika. Glavna i jedina baza je aerodrom Golubovci gde se nekada nalazila 172. avijacijska brigada.
Nakon izlaska iz federacije sa Srbijom, na teritoriji Crne Gore zatekao se veći broj vazduhoplovne tehnike.
Posle podele, 172. abr je preimenovana u 239. mešovitu avijacijsku eskadrilu (239. mae), koja je imala 41 vazduhoplov različitih tipova. U prvim danima samostalnosti, crnogorska flota raspolagala je sa 17 aviona „G4 supergaleb“ (12 aviona za obuku N62 i pet naoružanih aviona N62), četiri klipna aviona za obuku V53 („utva 75″) koji su služili za osnovnu obuku, pet transportnih helikoptera Mi 8T (HT 40) i 15 helikoptera „gazela“ (sedam helikoptera opšte namene HO-42 gazela/hera, dva helikoptera opšte namene HO 45 i šest protivoklopnih helikoptera HN 45M gama). Nijedan od pomenutih letelica G-4 Super Galeb; Utva-75 nije operativna.
Vazduhoplovstvo Crne Gore poseduje eskadrilu helikoptera SA341/SA342L Gazelle.
Što se tiče aviona na aerodromu Golubovci od 17 aviona Super Galeb G-4 ostala su 4 aviona, i 4 klipna Utva-75. Ove letelice su neoperativne.
Helikopterska flota je najbrojnija i V CG raspolaže sa 16 letelica od čega 1 Bell 412EP Twin Huey, 2 Bell 412EPI Twin Huey 3 SA341/SA342L (HN-45M) Gazelle i 2 laka helikoptera za transport i obuku Bell 505 Jet Ranger X.
Ono što je zanimljivo jeste da Crnogorska vojka ima 4.100 pripadnika što je više nego vojske u sva tri vida.
Vojnopolitička osmatračnica 