Andrej Mlakar
Saznanje da Sjedinjene Američke Države rade na lakom prenosnom raketnom PVO sistemu opasno je zabrinulo Sovjetske generale krajem 1950 tih godina 20. veka.
Inženjerima koji su se bavili raketnom tehnikom izdato je naređenje da i oni konstruišu silačn raketni sistem koji bi se koristio za obaranje letelica na manjim visinama-
U avgustu 1960. godine projektatni su se izolovali i snovali raketni sistem iz koga je posle skoro osam godina nastao laki prenosni raketni sistem za male visine Strela 2. Ovaj raketni sistem u operativnu upotrebu uveden je 1968. godine pod oznakom 9K32 Strela 2M iz koga se lansira raketa 9M32.
Usledila je masovna proizvodnja ovog raketnog sistema i brzo popunjavanje sovjetskih ali i armija Varšavskog pakta i prijateljskih zemalja. Raketni sistem je borbenu upotrebu stekao u Vijetnamskom ratu i na Bliskom istoku.
Laki prenosni raketni sistem Strela 2M namenjena je za uništavanje niskoletećih ciljeva i helikoptera u uslovima optičke vidljivosti.
Strela 2M sastoji se od IC samonavođene rakete u lansirnoj cevi, spoljnjeg izvora električnog napajanja i lansirnog mehanizma.
Raketa se lansira sa ramena najčešće iz stojećeg stava, ali i klečećeg. Nakon ostvarenog zahvata toplotnog zračenja cilja strelac lansira raketu koja se sama navodi na cilj u skladu sa filozofijom sistema: „ispali i zaboravi“. Posle lansiranja rakete pasivna glava za IC samonavođenje vodi raketu na zagrejane delove cilja.
Mlazni borbeni avioni se zbog toga gađaju o odlasku, a helikopteri i elisni avioni mogu da se gađaju u odlasku i dolasku.
Kao deo ovog sistema nalazi se i pokretna kontrolno-ispitna stanica koja omogućava funkcionalnu proveru rakete u lansirnoj cevi i lansirnog meganizma u poljskim uslovima.
Obuka strelca se vrši na školsko-funkcionalnom trenažeru, a stepen obučenosti se proverava uređajem za kontrolu obučenosti operatera. Za uvežbavanje lansiranja raketa služi poseban psihološki trenažer, a uređaj za kontrolu obučenosti operatera omogućava i kontrolu bojnih radnji strelaca pri školsko-ispitnim bojnim gađanjima.
Masovno i jednostavnost u primeni ove rakete uticalo je i na JNA lanere da usvoje ovu raketu, a ubrzo i da krenu u licencnu proizvodnju. Prvi lanseri raketnog sistema Strela 2M stigli su u naoružanje JNA 1974. godine. Tada je uz kupovinu prvih lasnera i raketa ugovorena bila licencna proizvodnja koja se odvijala u valjevskom Krušiku.
Domaća verzija strela 2M iz pogona Krušik izašla je 1979. godine, a od 1984 počela je proizvodnja usavršene verzije Strela 2M/A sa povećanom efikasnošću bojeve glave i povećanom verovatnoćom uništenja cilja jednom raketom i boljim mogućnostima gađanju u odlasku.
Razvoj rakete S-2M/A zasnovan je na minijaturizaciji bloka elektronike IC bojeve glave za samonavođenje. Na taj način oslobođeni prostor iskorišćen je za produženje bojeve glave. Sa povećanjem količine eksploziva bojeve glave za 40 posto postignuto je povećanje efikasnosti dejstva na cilj za 30 posto.
Strela2M/A u osnovnoj izrađivana je bila i za PVO odbranu brodova. Ova vrsta poznata je pod oznaku MTU-4S koristila se za PVO odbranu rečnih minolovaca tipa Neštin i VPBR (Velikuh patrolnih brodva- raketne fregate) tipa Kotor. Takođe postojala je i verzija za lansiranje sa bočnih nosača protivoklopnih helikoptera SA-341 Gama koji je nosio po dve rakete 9M32M na fiksnom krilu.
TAKTIČKO TEHNIČKI PODACI
Daljina uništenja cilja:
u odlasku do 4.200 m
u dolasku do 2.800 m
Granice zone uništenja cilja:
po visini 50-2.300 m
Brzine ciljeva koji se mogu uništiti
odlazeći cilj do 950 km/h
dolazeći cilj do 550 km/h
Prelazak iz marševskog u borbeni položaj 10 sekundi
Masa rakete: 9,15 kg
Kalibar 72 mm
Masa rakete u lansirnoj cevi je 15 kg
Masa bojeve glave: 1,17 kg
Princip vođenja: proporcionalna navigacija
Sistem vođenja. jednokanalno, pasivno IC samonavođenje
Vojnopolitička osmatračnica 