Andrej Mlakar
Na finalu Vojne vežbe „Vihor 2024“ na Pešteru premijeru su imali droniv kamikaze koji su ušli u operativnu upotrebu Vojske Srbije, koja će prema rečima predsednika Srbije imati 4.500 primeraka.
Na Pešteru je prikazano mahom sve ono što se nalazi u operativnoj upotrebi Vojske Srbije. Ono što je zanimljivo i šta je članovima redakcije TV Front upalo u oko jeste uloga raketnog sistema 2K12 KUB koji je na vežbi „Vihor 2024“ igrao ulogu zaštite oklopnog i mehanizovanog voda u napadu.
Upravo ovaj detalj je bio veoma zanimljiv i interesantan s obzirom da su od kada su KUB ušli u operativnu upotrebu u JNA bili sastavni deo trupne PVO. Pošto su bili deo jedinica kopnene vojske a ne RV i PVO (nosili su plavu boju) nosili su sivomaslinastu boju uniforme i sebe nazivali „pešadincima“. Njihov pristup obuci bio je ipak približniji obuci, koja je u početnoj fazi izvođena u KOV.
Sa stvaranjem Savezne Republike Jugoslavije 27. aprila 1992. godine i formiranjem Vojske Jugoslavije, nije bilo praćeno adekvatnim promišljanjem uloge, upotrebe baziranja i drugih normi. Budući da promenjene okolnosti nisu bile definisane strateškim dokumentima vojska je bila prepuštena sebi da se samoreorganizuje i definiše poziciju u društvu. Sve aktivnosti u odbrani SRJ od napada iz vazdušnog prostora objedinjavao je Korpus PVO u čijem sastavu su bili: lovačka avijacija, raketne jedinice PVO i jednice VOJIN. U sastav Korpusa PVO iz KOV prešlo je bilo 5 srednjih samohodni raketni pukova. Takva organizacija ostala je i danas, a sudeći prema poslednjoj vežbi „Vihor 2024“ evidentno je daće se neke stvari u budućnosti menjati.
Kod nas osnovna taktička vatrena jedinica koja koristi KUB je raketna baterija, koju čine samohodna lansirna oruđa SLO 2P25M i to 4 kom i po tri rakete na svakom lanseru.
Svi kubovi koji su operativni u Vojsci Srbije od 1992. godine preuzeli su JNA formaciju Srednji samohodni raketni puk (SSRP), samo što je u Vojsci Jugoslavije od 16. juna 1994. godine obrisan termin „srednji) i ostalo je samo „samohodni raketni puk), koji su od transformacije u Vojsku Srbije od 2008. prevedeni u raketne divizione sa po tri raketne baterije sa po četiri lansera.
Poznato je da su raketni pukovi sa PVO sistemom „KUB“ nalaze u sastavu 250. raketne brigade RV i PVO Vojske Srbije, koji su razmešteni u: Novom Sadu, Nišu i Kragujevcu.
Inače Vojska Srbije je svoje raketne sisteme KUB modernizovalo. Modernizacija se odnosila na centralizovani sistem za upravljanje vatrom, didgitalizaciju osmatračko akvizicijskog radara OAR 1RL128D Mečka i digitalizacija Stanice za komandovanje i upravljanje vatrom SKUV-SM sa TDMA (Time division multiple access) sistemom. Važan element modernizacije je i ugradnja dnevno-noćnog TV/termovizijskog uređaja, koji je spregnut sa antenom nišanskog radara umesto dosadašnjeg crno*-belog televizijskog optičkog sistema TOV koji može da radi samo danju i u uslovima povoljne fonske situacije.
Ukratko o KUB-u
Samohodni PVO sistem 2K12 KUB konstruisan je za zaštitu kopnenih snaga uglavnom oklopnih jednica od napada aviona koji lete na srednjim i malim visinama. Razvoj ovog raketnog sistema počeo je 1958 godine za uništavanje ciljeva u vazduhu koji lete brzinama od 420-600 metara u sekundi na visinama miminalnim od 100 i maksimalnim 5-7 km na daljinama do 20 km.
Organizacijski samohodni raketni puk u većini zemalja koje su ga imale bio je sličan sovjetskom modelu.
Raketni puk sastojao se iz 5 samohodnih baterija, baterije za upravljanje, komande puka i tehničke baterije.
Svaku bateriju činila je stanica za osmatranje i navođenje RStON, četiri samohodna lansera 2P25 sa po tri rakete, dva transportna vozila ZIL-157.
Raketni sistem je prizvođen od 1967. do 1982. godine. Proizvedeno je više od 500 raketnih sistema-baterija i nekoliko desetina hiljada raketa.
Danas je u naoružanju 20 zemalja sveta.
Ovaj raketni sistem je proizvođen u dve osnovne verzije 2K12 i 2K12E poznat kao kvadrat ili izvozna verzija. Postoje i modifikacije koje se kreću sa oznakama od M1-M4.
Ovaj raketni sistem koristi dva tipa raketa 3M9ME i 3M9M3E.
Inače u sastavu svakog raketnog divizina nalazi se osmatračko radarska stanica R-40.
Srce svake raketne baterije jeradarska stanica i četiri samohodna lansirna oruđa. Otkrivanje, praćenje i označavanje ciljeva kod ovog sistema je radarsko. Rakete se lansiraju nakon što glava za samonavođenje zahvati cilj. Sistem vođenja raketa je poluaktivno radarsko samonavođenje. Jednokanalni je po cilju na koji se može lansirati po više raketa-najviše dve. Daljina granice zone uništenja cilja je oko 25 kilometara, a bliža 3-5 kilometara, dok je maksimalna visina gađanja oko 14 kilometara. Verovatnoća uništenja cilja jednom raketom je od 0,74 do 0,96. Brzina rakete je 2,5 – 3 maha, a upravlja se pomoću pokretnog krmila na zadnjem delu. Raketa je opremljena blizinskim upaljačem koji se aktivira 15-17 metara od cilja.
Vojnopolitička osmatračnica 